خطای استفاده بیش از حد منابع سرور
اگر سایتتان را مثل یک رستوران در نظر بگیرید که در آن هر درخواست کاربر به یک سفارش غذا تشبیه شود، در شرایط شلوغی رستوران، کاربران تعداد زیادی سفارش به سمت آشپزها (که همان منابع سرور هستند) سرازیر میکنند. در نتیجه، آشپزها (منابع سرور) نمی‌توانند به درستی به همه سفارش‌ها رسیدگی کنند و در نتیجه مشتریان رستوران (که همان کاربران وبسایت شما هستند) با ناراحتی از رستوران (سایت) خارج می‌شوند! این اتفاق همان چیزی است که در دنیای وب به شکل ارور محدودیت منابع پردازشی ظاهر می‌شود.
این مثال، ساده‌ترین و قابل فهم‌ترین مثالی بود که می‌توانستیم برای شروع مقاله خطای استفاده بیش از حد از منابع سرور یا همان خطای محدودیت منابع پردازشی به شما ارائه دهیم.
اما اصل داستان که همان دلایل بروز این خطا و راهکارهای برطرف کردن آن هستند، باقی مانده! پس با ما در ادامه این مطلب از سایت دولوپ همراه شوید.
خطای استفاده بیش از حد از منابع سرور چیست؟
خطای “استفاده بیش از حد از منابع سرور” به این معناست که سایت شما دارد از حجم بیشتری از منابعی که سرور در اختیارش قرار داده استفاده میکند. به زبان ساده‌تر، این همان محدودیت منابع پردازشی است؛ یعنی سایت شما دارد بیش از ظرفیت پردازنده (CPU)، حافظه (RAM) و دیسک سرور از منابع استفاده میکند.
اگر بخواهیم بپرسیم “محدودیت منابع پردازشی یعنی چی؟” باید گفت یعنی هر سرویس یا وبسایتی فقط میتواند از میزان مشخصی از منابع سرور استفاده کند و وقتی این مقدار پر شد، خطاهایی مثل استفاده بیش از حد منابع سرور رخ میدهد.
این منابع، همان پردازنده (CPU)، حافظه (RAM) و دیسک هستند که دارند سعی میکنند سایت شما را پابرجا نگه دارند! پس اگر منابع سرور بیش از حد درگیر سایت شما شوند، ممکن است کند شوند یا حتی از پا در بیایند (به طور کامل از دسترس خارج شوند.)
دلایل بروز خطای استفاده بیش از حد از منابع سرور
همانطور که اشاره کردیم، خطای استفاده بیش از حد از منابع سرور زمانی رخ میدهد که منابع سرور شما، بیش از حد درگیر باشند. اما این موضوع به چه دلایلی به وجود می‌آید؟
اجازه دهید تا اصلی‌ترین دلایل بروز این خطا را با هم بررسی کنیم.
ترافیک بالا و ناگهانی
افزایش ناگهانی تعداد بازدیدکنندگان میتواند باعث خطای استفاده بیش از حد از منابع سرور (خطای محدودیت منابع پردازشی) شود. در نتیجه، منابع سرور به شدت تحت فشار قرار می‌گیرند و شما با این خطا مواجه می‌شوید.
این اتفاق در اکثر مواقع، پس از عدم بررسی دقیق ابعاد یک کمپین تبلیغاتی، یا وایرال شدن ناگهانی یکی از محتواهای وبسایت شما پیش می‌آید.
با دولوپ نگران امنیت سایت خود نباشید برای اطلاعات بیشتر “بهترین پشتیبان سایت” این صفحه را مطالعه کنید.
استفاده از CDN برای کاهش بار سرور
شبکه‌های توزیع محتوا یا CDN، به شما این امکان را می‌دهند که بخش عمده‌ای از محتوای وبسایت، مثل تصاویر، CSS و فایل‌های جاوااسکریپت، از سرورهای نزدیک به کاربران ارائه شود. این کار باعث می‌شود که سرور اصلی وبسایت کمتر تحت فشار قرار گیرد و پاسخ‌دهی سریع‌تر باشد. علاوه بر این، استفاده از CDN میتواند به مقابله با حملات سایبری مانند DDoS نیز کمک کند، چرا که ترافیک را بین سرورهای مختلف توزیع میکند و احتمال از کار افتادن کامل سایت را کاهش میدهد.
مثال عملی: فرض کنید وبسایت شما در ایران میزبانی می‌شود، اما کاربرانی از اروپا و آمریکا دارید. بدون CDN، تمام درخواست‌ها به سرور ایران می‌روند و بار زیادی روی سرور ایجاد می‌شود. با استفاده از CDN، کاربران اروپایی از نزدیک‌ترین سرور CDN محتوا را دریافت میکنند و فشار روی سرور اصلی کاهش می‌یابد.
اسکریپت‌های سنگین و پیچیده
استفاده از اسکریپت‌های جاوا اسکریپتی که به شکل AJAX مدام با سرور ارتباط دارند و اسکریپت‌های PHP که سنگین و پیچیده هستند میتواند باعث افزایش مصرف منابع سرور سایت شما شود.
خصوصا با توجه به اینکه این اسکریپت‌ها ممکن است به زمان زیادی برای اجرا نیاز داشته باشند و باعث شوند که سایر درخواست‌های کاربران در صف انتظار باقی بمانند.
بیشتر بخوانید: ابزارهای تست سرعت سایت
بهینه سازی تنظیمات سرور
تنظیمات سرور نقش مهمی در مصرف منابع دارد. برای مثال، در وب‌سرورهایی مانند Apache یا Nginx، پیکربندی نادرست تعداد همزمانی درخواست‌ها یا حافظه کش میتواند باعث فشار اضافی روی CPU شود. علاوه بر این، به‌روز نگه داشتن نرم‌افزار سرور و سیستم‌عامل، استفاده از PHP نسخه‌های جدید و فعال کردن کش داخلی میتواند مصرف منابع را به شدت کاهش دهد.
یک مثال عملی: فعال کردن OPcache در PHP باعث می‌شود کدهای PHP فقط یکبار کامپایل شوند و در دفعات بعد بدون پردازش دوباره اجرا شوند، در نتیجه مصرف CPU کاهش می‌یابد.
پلاگین های زیاد و نامناسب
اگر تعداد پلاگین هایی که روی سایتتان نصب کردید زیاد باشند، یا حتی اگر تعدادشان کم باشد اما کیفیت خوبی نداشته باشند، ممکن است خطای استفاده بیش از حد از منابع سرور را روی پیشخوان سایتتان مشاهده کنید. (رجوع شود به مقاله “راهکارهای هوشمندانه برای بهینه سازی فونت های وب“)
البته تجربه‌های ما نشان میدهد که در چنین مواقعی، خطا یک باره رخ نمی‌دهد. بلکه ممکن است شما در زمان‌ها و بازه‌های مختلف (حتی با فاصله) این پیغام را مشاهده کنید.
مقاله “نقش پلاگین های وردپرس بر سرعت سایت” هم اطلاعات خوبی در خصوص پلاگین های وردپرس ارائه میدهد.
مقیاس‌پذیری منابع سرور
گاهی اوقات، حتی با بهینه‌سازی‌های کامل، افزایش ناگهانی ترافیک میتواند باعث ایجاد خطای مصرف بیش از حد منابع شود. در این مواقع، امکان مقیاس‌پذیری سرور میتواند راه‌حل مؤثری باشد.
مقیاس‌پذیری عمودی: افزایش منابع سرور فعلی مانند RAM، CPU یا فضای دیسک.
مقیاس‌پذیری افقی: اضافه کردن سرورهای جدید برای توزیع بار و مدیریت ترافیک بیشتر.
این روش‌ها به ویژه برای سایتهای فروشگاهی یا وب‌سایت‌هایی که گاهی کمپین‌های تبلیغاتی بزرگ اجرا میکنند، حیاتی است. بدون مقیاس‌پذیری، افزایش ترافیک میتواند منجر به کندی شدید یا حتی از کار افتادن کامل وبسایت شود.
دیتابیس بهینه نشده
خیلی وقت ها خطای استفاده بیش از حد از منابع یک وبسایت، بخاطر بهینه نبودن دیتابیس آن سایت رخ میدهد. یعنی اصلا خود این وبسایت است که دارد باعث کند شدن وبسایت و افزایش بار سرور می‌شود!
چرا این اتفاق می‌افتد؟ اصلا چه می‌شود که به یک دیتابیس، نابهینه میگوییم؟!
وقتی که دیتابیس شما پر از داده‌های غیر ضرور باشد، وقتی سعی می‌کنید کوئری های پیچیده و طولانی اجرا کنید و یا حتی وقتی که از ایندکس گذاری درستی برای داده‌هایتان استفاده نکنید میگوییم دیتابیس شما یا کوئری های شما بهینه نیست.
مطلب زیر را از دست ندهید:
پاکسازی دوره ای پایگاه داده
دیتابیس پر از اطلاعات غیرضروری، رکوردهای قدیمی یا لاگ‌های بی‌مصرف، میتواند باعث افزایش بار سرور شود. پاکسازی دوره‌ای و بهینه‌سازی پایگاه داده به کاهش مصرف منابع کمک میکند.
حذف داده‌های منسوخ یا پیش‌نویس‌های قدیمی
ایندکس‌گذاری مناسب جداول برای اجرای سریع‌تر کوئری‌ها
بهینه‌سازی جدول‌ها با دستور
OPTIMIZE TABLEدر MySQL
این کار باعث می‌شود کوئری‌ها سریع‌تر اجرا شوند و کاربران تجربه بارگذاری بهتری داشته باشند.
حملات سایبری
حمله های سایبری به سایت، مثلا حمله dos، از جمله اتفاقات ناخوشایند دیگری هستند که می‌توانند خطای استفاده بیش از حد منابع سرور را در جای جای سایتتان به شما نشان دهند!
اصلا ماهیت این حمله ها هم همین است! یعنی هدف اصلی حملات DDoS، ایجاد اختلال در عملکرد یک سرویس یا وبسایت، آن هم به گونه‌ای است که کاربران عادی نتوانند به آن دسترسی پیدا کنند!
در این حملات، مهاجم با ارسال حجم بسیار زیادی از ترافیک جعلی و تقاضاهای بی‌معنی به سمت سرور هدف، باعث می‌شود که سرور نتواند به درخواست‌های کاربران واقعی پاسخ دهد و در نتیجه، وبسایت از دسترس خارج شود.
بهینه سازی Cron Jobs
وظایف زمان‌بندی شده یا Cron Jobs اگر به شکل نامناسب اجرا شوند، می‌توانند مصرف منابع را به شدت افزایش دهند. بررسی زمان‌بندی و تکرار این وظایف، و استفاده از ابزارهایی مثل WP Crontrol در وردپرس، به شما کمک میکند تنها در زمان‌های مناسب از منابع سرور استفاده شود و از ایجاد صف طولانی درخواست‌ها جلوگیری شود.
از کجا بفهمیم که منابع سرور بیش از حد درگیر شده؟
قرار نیست همه منابع سرور سایت شما درگیر باشند و شما هم اصلا متوجه این موضوع نشوید! چون نشانه های زیادی هستند که محدودیت منابع سرور را به شما نشان می‌دهند. نشانه هایی از جمله مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
- کند شدن سایت: یکی از اولین نشانه‌ها، کند شدن قابل توجه سرعت بارگذاری صفحات وبسایت است. با توجه به این نشانه، کاربران ممکن است مجبور باشند برای مدتی طولانی منتظر بمانند تا صفحات سایت به طور کامل بارگذاری شوند.
- خطاهای ۵۰۲، ۵۰۳ و ۵۰۰: این خطاها نشان می‌دهند که سرور قادر به پردازش درخواست‌های شما نیست و ممکن است به دلیل بارگذاری بیش از حد باشد.
- عدم پاسخگویی سرور: در موارد شدید، سرور ممکن است به هیچ درخواستی پاسخ ندهد و وبسایت به طور کامل از دسترس خارج شود.
- افزایش زمان پاسخگویی پایگاه داده: اگر وبسایت شما از یک پایگاه داده استفاده میکند، افزایش زمان پاسخگویی پایگاه داده میتواند نشانه‌ای از استفاده بیش از حد از منابع سرور باشد.
- کاهش رتبه در موتورهای جستجو: موتورهای جستجو سرعت بارگذاری صفحات وب را به عنوان یکی از عوامل مهم در رتبه‌بندی سایت‌ها در نظر می‌گیرند. بنابراین، کاهش سرعت سایت میتواند منجر به کاهش رتبه شما در نتایج جستجو شود.
- اخطار از طرف هاستینگ: بسیاری از شرکت‌های هاستینگ، در صورت استفاده بیش از حد از منابع سرور، به کاربران خود اخطار می‌دهند.
آیا می‌خواهید بهینه سازی تصاویر بدون افت کیفیت انجام دهید؟ به این مقاله سری بزنید.
استفاده از ابزار های مانیتورینگ پیشرفته
ابزارهای مانیتورینگ منابع سرور، به مدیران وبسایت امکان می‌دهند که مصرف CPU، RAM، استفاده از دیسک و تعداد درخواست‌ها را به صورت لحظه‌ای و دقیق رصد کنند. ابزارهایی مانند Nagios، Zabbix، Datadog و New Relic می‌توانند هشدارهای فوری ارسال کنند تا قبل از اینکه سایت از دسترس خارج شود، مشکلات شناسایی و رفع شوند.
با استفاده از این ابزارها، شما میتوانید الگوهای مصرف منابع را شناسایی کنید. برای مثال، اگر هر روز ساعت ۸ شب مصرف CPU به اوج می‌رسد، ممکن است یک اسکریپت زمان‌بندی شده یا Cron Job باعث آن شود. مانیتورینگ دقیق کمک میکند که اقدامات بهینه‌سازی هدفمند و دقیق انجام شود و مصرف منابع کاهش یابد.
جدول نشانه ها و اقدامات پیشنهادی
| نشانه | توضیح | اقدام پیشنهادی |
|---|---|---|
| کند شدن سایت | بارگذاری صفحات وبسایت طولانی می‌شود | بررسی ترافیک، بهینه‌سازی تصاویر و کدها |
| خطاهای ۵۰۲، ۵۰۳ و ۵۰۰ | سرور قادر به پردازش درخواست‌ها نیست | بررسی سرور و منابع، استفاده از کش |
| عدم پاسخگویی سرور | سرور به هیچ درخواستی پاسخ نمی‌دهد | ارتقا منابع یا مقیاس‌پذیری سرور |
| افزایش زمان پاسخگویی پایگاه داده | کوئری‌ها طولانی اجرا می‌شوند | بهینه‌سازی دیتابیس و ایندکس‌ها |
| کاهش رتبه در موتورهای جستجو | سرعت پایین سایت باعث افت رتبه می‌شود | بهینه‌سازی سرعت و تجربه کاربری |
| اخطار از طرف هاستینگ | شرکت هاستینگ پیغام مصرف بیش از حد منابع میدهد | کاهش پلاگین‌ها، بهینه‌سازی سایت و پایگاه داده |
قرار است یک موضوع مهم را در این مطلب بررسی کنیم:
راهکارهای کاهش منابع سرور و بهینه سازی سایت
شما میتوانید برای کاهش مصرف منابع سرور و بهینه‌سازی سایت خود، از روش‌های مختلفی استفاده کنید. برای مثال، بهینه‌سازی کدهای سایت، کاهش حجم تصاویر و فشرده‌سازی فایل‌ها از جمله مواردی هستند که به بهبود سرعت بارگذاری سایت کمک میکنند.
علاوه بر این، کاهش مصرف منابع وردپرس با کاهش تعداد پلاگین‌ها، بهینه‌سازی پایگاه داده و استفاده از کش، میتواند تاثیر بسزایی در عملکرد سایت شما داشته باشد. حتی تغییر هاست (چه نوع و چه شرکت هاستینگ) هم میتواند کمک‌کننده باشد.
کاهش تعداد پلاگین‌ها، بهینه‌سازی پایگاه داده، استفاده از کش و حتی تغییر هاست (چه نوع و چه شرکت هاستینگ) هم میتواند تاثیر بسزایی در کاهش مصرف منابع سایت شما داشته باشد.
با پیاده‌سازی این موارد، شما میتوانید عملکرد وبسایتتان را بهتر کنید و یک تجربه کاربری مناسب‌تر برای بازدیدکنندگان سایت خود فراهم کنید.
هرچند که باید دقت کنید، اکثر این فرایندها، فرایندهایی تخصصی است که هر کسی قادر به اجرا و پیاده‌سازی آن‌ها نمی‌باشد. لذا بهتر است اجرای آن‌ها را به یک تیم متخصص، مثل دولوپ بسپارید.
در نهایت
ما در این مقاله تخصصی از سایت دولوپ، علاوه بر بررسی دلایل بروز خطای استفاده بیش از حد از منابع سرور، به اهمیت افزایش سرعت سایت و کاهش بار روی سرور هم پی بردیم.
همچنین، آموختیم که با پیاده‌سازی راهکارهایی مانند بهینه‌سازی تصاویر، کاهش تعداد پلاگین‌ها و بهینه‌سازی پایگاه داده، میتوانیم تا حد زیادی از مصرف منابع سرور کم کنیم.
سوالات مربوط به خطای مصرف بیش از حد منابع سرور
آیا میتوانیم از بروز خطا منابع سرور جلوگیری کنیم؟
بله، با برنامهریزی و نظارت مداوم میتوانیم از بروز این خطا جلوگیری کنیم. انتخاب هاست مناسب، نظارت بر عملکرد سایت و بروزرسانی منظم سیستمها از جمله راه هایی هستند که از بروز این خطا جلوگیری میکنند.
آیا این خطا فقط در سایتهای وردپرسی رخ میدهد؟
نه. این خطا میتواند در هر نوع وبسایتی که از سرور استفاده میکند رخ دهد.